तप्तपदी

वूâपेत हवा तो एकांत मिळाला. लग्न झाल्याबरोबर जी पहिलीवहिली संधी मिळते त्या क्षणी जे जे होतं, ते ते सगळं प्रणयाराधन झालं. स्पर्शाने मोह पुâटला. सौरभ बेभान झालाच होता तरीही सावध असावा. सुजाताचं मन आता तिच्या कह्यात नाही, ह्या जाणिवेने तो सुखावला. बाईसुद्धा पुरुषासाठी पागल होते हे दर्शन गौरवास्पद होतं. पण नो, नॉट नाऊ. 

तिने तो दगड का घेतला हे काढून घ्यायचं.

रतिसुखापेक्षाही अहंकार श्रेष्ठ.

तिच्या पापण्यांचं चुंबन घेत, ओठांतल्या ओठांत पुटपुटत सौरभने विचारलं, ‘‘एक विचारू?’’

‘‘हूं.’’

‘‘तू संपूर्ण माझी ना?’’

ती जास्त बिलगली.

‘‘आपण एकमेकांपासून कध्धी काही लपवायचं नाही.’’

‘‘हूं.’’

‘‘सगळं सांगायचं.’’

‘‘हं!’’

‘‘तो दगड कशासाठी घेतलास ते सांग.’’

‘‘अगदी ह्या क्षणी तुमच्या डोक्यात दगडाचा विचार आहे?’’

सुजाताला थोडंसं लांब करीत सौरभ तिच्याकडे पाहत राहिला. वूâपेतला मंद, निळसर दिव्याचा प्रकाश आता तिच्या चेहNयावर पडला होता. सुजाताच्या गोNयापान अंगकांतीवर निळा जिलेटिनचा कागद लावल्याचा सौरभला भास झाला. त्या अंधुक प्रकाशात तिचे मोकळे सोडलेले केस जास्तच काळे दिसत होते. त्या केसांकडे पाहत तो म्हणाला, 

‘‘तुझ्या-माझ्यात काही खासगी असता कामा नये.’’

प्रसंगातून पळवाट शोधायची म्हणून सुजाता म्हणाली, ‘‘सगळं सांगेन. आता ह्या क्षणी हा विषय कशाला?’’

हातातल्या पिशवीकडे पाहत सासूबार्इंनी आठ्या घालत विचारलं, ‘‘तो दगड आहेच का अजून?’’

सुजाता गप्प बसली. हातातला तुकडा दोघांवरून उतरवून टाकीत सासू सौरभला म्हणाली, ‘‘गाडीतून पेâवूâन द्यायचा तो जाताना.’’

‘‘मला तो विषय नकोय आल्या-आल्या.’’

चार दिवसांच्या वास्तव्यात, सगळ्या आनंदसोहळ्यात सौरभने अनेकदा तो विषय काढला. सुजाताने काही सांगितलं नाही. सुजाताचं लक्ष नसेल असं समजून सासूबार्इंनी पुन्हा तो विषय काढलाच. सौरभ वैतागून म्हणाला, ‘‘जाम पत्ता लागून देत नाही.’’ ‘‘तिला केव्हा तरी ते सांगावंच लागेल. ह्या घरी नांदायचं आहे आयुष्यभर, हे तिने लक्षात ठेवावं.’’

‘ह्या गुरुवारी तुझ्या विवाहाला दहा वर्षं पूर्ण होतात. शब्द दिला त्याप्रमाणे मी भेटावयास येत आहे. सगळ्यांना नमस्कार.’ - नित्यानंद गोसावी.

एका साध्या पोस्टकार्डावर एवढाच मजवूâर. आपल्या लग्नाचा वाढदिवस? आपण विसरलो? कसं शक्य आहे? सुजाताने वॅâलेंडर पाहिलं. छे! चोवीस तारखेला अजून अवकाश आहे? वाढदिवस तिथीने आहे का? शक्यता

आहे. गोसावींसारखी व्यक्ती तिथीच लक्षात ठेवणार. रात्री जेवताना सुजाताने सहज विचारलं, ‘‘ह्या गुरुवारी कोणती तिथी आहे हो?’’

‘‘मला काय माहीत? मला कधी पंचांग वगैरे बघताना पाहिलंस का लग्न झाल्यापासून?’’ 

नीलिमा म्हणाली, ‘‘आई, बाबांना तर आषाढी एकादशी कधी असते तेही माहीत नसतं. त्या दिवशी नाही का त्यांनी एकादशीला मटण खाल्लं?’’ ‘‘नोकरीवाला माणूस फक्त वॅâलेंडरवरचे लाल चौकोन लक्षात ठेवतो. तो लाल रंग कुणाच्या पुण्यतिथीचा तेही तो पाहत नाही.’’ सुजाता गप्प राहिली. मनात म्हणाली,‘कोणती का तिथी असेना त्या दिवशी. तिथीपेक्षा अतिथी महत्त्वाचा.’ ‘‘का? आज मध्येच तिथीची आठवण?’’ सहा वर्षांचा आशुतोष पटकन् म्हणाला, ‘‘बाबा, त्या दिवशी आईच्या लग्नाचा वाढदिवस आहे.’’ 

सौरभचं आणि सुजाताचं ह्यावर हसणं संपायच्या आत आशुतोषने विचारलं, ‘‘बाबा, तुमच्या लग्नाचा वाढदिवस कधी?’’ सौरभ म्हणाला,‘‘बहुतेक त्याच दिवशी असेल.’’ नीलिमा,सौरभ,सुजाता का हसताहेत हे आशुतोषला समजलं नाही. नीलिमा म्हणाली, ‘‘तू आईच्या त्या पिशवीतला आहेस.’’ आशुतोषने नीलिमाच्या मांडीवर डाव्या हाताने चापट मारली. ‘‘जेवताना मारामारी करायची नाही.’’ 

‘‘मग ती का मला दगड म्हणते?’’

‘‘जाऊ दे. आपण लक्ष द्यायचं नाही. दगड म्हटलं की दुर्लक्ष करायचं.’’

सौरभच्या बोलण्यावर सुजातानेही दुर्लक्ष केलं. तिने सांभाळलेल्या ‘दगड’ ह्या विषयाबाबत मौन पाळायचं, दुर्लक्ष करायचं ह्याची तिला सवय झाली होती. ती आत्ताही गप्प राहिली. सौरभही न बोलता जेवत होता. दुर्लक्ष करायचं असं तो म्हणाला, पण त्याच्या मनातून तो विषय गेलेला नाही, हे सुजाता जाणून होती. तिने दगड सांभाळला होता. सौरभने विषय. पूर्वी संघर्ष व्हायचे. आता तो घुम्यासारखा तास तास गप्प राहतो. मध्येच त्याने आशुतोषला विचारलं, ‘‘वाढदिवसाचं तुला सांगितलं कुणी?’’

नीलिमा मध्येच म्हणाली, ‘‘आईला पत्र आलंय.’’